Do 2000 roku w Polsce kredyty hipoteczne walutowe (głównie we frankach szwajcarskich) cieszyły się dużą popularnością. Dla kredytobiorców były one bardziej opłacalne niż kredyty w złotówkach ze względu na niższe oprocentowanie. Potem sytuacja się zmieniła, ponieważ gwałtownie wzrosły kursy franka, a banki zaostrzyły kryteria przyznawania kredytów walutowych. Kredyty walutowe zyskały złą sławę i wielu kredytobiorców zaczęło je świadomie odrzucać bez względu na ewentualne korzyści. A hipoteczny kredyt walutowy wciąż może być korzystniejszy od kredytu złotówkowego.
Dziś nie każdy otrzyma kredyt walutowy
Z rok na rok spada liczba gospodarstw domowych posiadających zadłużenie w walutowym kredycie hipotecznym. Z dwóch powodów: takie kredyty stały się droższe i trudniej dostępne. Wielu kredytobiorców zdecydowało się przewalutować zadłużenia na złotówki. A w 2017 roku uchwalono Ustawę o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Z art. 6 tej ustawy wynika, że „kredyt hipoteczny może zostać udzielony wyłącznie w walucie lub indeksowany do waluty, w której konsument uzyskuje większość swoich dochodów lub posiada większość środków finansowych lub innych aktywów wycenianych w walucie udzielenia kredytu hipotecznego lub walucie, do której kredyt hipoteczny jest indeksowany”.
Oznacza to, że obecnie kredyty walutowe dostępne są głównie dla Polaków pracujących za granicą i/lub otrzymujących wynagrodzenie w obcych walutach. Obecnie banki udzielają kredyty tylko w euro, dolarach i funtach.
Rodzaje kredytów hipotecznych walutowych
Kredyt walutowy udzielany jest w obcej walucie i rata spłaty również następuje w obcej walucie. Istnieją jednak również kredyty walutowe denominowane i indeksowane.
Zaciągając kredyt denominowany, w umowie zarówno wysokość zadłużenia, jak i raty wyrażane są w obcej walucie. Jednak kredyt jest wypłacany kredytobiorcy w złotówkach po przeliczeniu na kurs waluty w dniu jego uruchomienia.
W przypadku kredytu indeksowanego kwota zadłużenia i wypłata są wyrażone w złotówkach. W dniu wypłaty kredytu bank przelicza zadłużenie na walutę, w której jest zaciągnięty i na tej podstawie wyliczana jest wysokość raty.
We wszystkich przypadkach wysokość bieżącej raty do spłaty jest uzależniona od kursu waluty w danym dniu.
Ryzyko kredytów walutowych
Kredytobiorca zaciągający kredyt hipoteczny na wiele lat chciałby wybrać jak najkorzystniejsze rozwiązanie. Zdarza się, że najkorzystniejszy jest kredyt walutowy, ponieważ ma najniższe oprocentowanie. Z drugiej strony jest to kredyt obarczony wyższym ryzykiem i dodatkowymi kosztami dla kredytobiorcy. W chwili zaciągania kredytu może wydawać się tani, ale trudno przewidzieć, jaka będzie sytuacja w sektorze bankowym za 10 czy 15 lat. Można określić, że jest to kredyt cechujący się sporą niepewnością.
W trakcie spłacania hipotecznego kredytu walutowego mogą:
- zmienić się kursy walutowe;
- zmienić się stopy procentowe;
- zmienić się ceny zabezpieczenia (czyli kupionej nieruchomości).
Trzeba mieć świadomość ryzyka
To czy kredyt hipoteczny w walucie jest opłacalniejszy zależy od wielu czynników i sytuacji, których nie zawsze można przewidzieć. Może się zdarzyć tak, że zaciągając kredyt w walucie, nawet po wzroście cen walut i oprocentowania, wciąż będzie korzystniejszy niż kredyt w złotówkach. Bywa odwrotnie – zmiana jest tak duża, że przykładowo rata może nagle wrosnąć z 2000 zł na 3000 zł i więcej.
Największe znaczenie ma ryzyko walutowe (kursowe), dlatego zawsze należy wziąć pod uwagę, czy w razie osłabienia wartości złotówki kredytobiorca będzie w stanie terminowo wywiązywać się ze zobowiązania wobec banku. Wtedy nie tylko wzrasta comiesięczna rata, ale również całkowita wartość zadłużenia pozostająca do spłaty. Stąd przy kredytach walutowych trzeba mieć wyższą zdolność niż w przypadku kredytów w krajowej walucie.
Oceniając atrakcyjność kredytu walutowego, powinno się wziąć pod uwagę cały okres spłaty, ponieważ przez 20 czy 30 lat wysokość raty z pewnością będzie się wahała, raz szła w górę, raz w dół. Jeżeli kredytobiorca zaciąga kredyt walutowy hipoteczny w okresie, kiedy złotówka jest silna, musi się liczyć ze sporym ryzykiem, że w przyszłości jej wartość spadnie, a rata wzrośnie.